NHÀ THỜ ĐẠI ĐIỀN

Với diện tích: 45 km2, gồm các Xã Diên Phú, Diên Ðiền, một phần Thị Trấn Diên Khánh và Vĩnh Phương.

Ðông giáp Giáo xứ Phù Sa (Quốc lộ I + đường đất từ Quốc lộ đến cầu Xuân Phong) và Bình Cang (Sông Cái). Tây giáp Giáo xứ Cây Vông (từ Cầu Gỗ cũ đến Quán Ðôi đường cái đá, và từ trường học Phú Ðiền đến nhà thờ họ Ngô, ranh giới Diên Ðiền và Diên Sơn). Nam giáp Giáo xứ Hà Dừa (Sông Cái từ Cầu Gỗ cũ đến Cầu Mới. Bắc giáp Giáo xứ Lương Sơn (Ðèo Rù Rì).

Giáo xứ Ðại Ðiền bắt đầu nguồn gốc từ các bậc tiền nhân đến lập nghiệp, Nơi đây là núi xanh,rừng rậm, đồng hoang,họ đã thiết lập ngôi nhà nguyện đầu tiên bằng mái tranh vách đất vào năm 1820, cách ngôi thánh đường hiện nay độ 400 mét về phía Tây Bắc thộc Ðại Ðiền Ðông thuộc xã Diên Ðiền.

Năm 1868,đời Tự Ðức 21,trải qua cơn bắt đạo, giáo dân tản mát,có số bị bỏ xuống giếng nay được gọi là” Giếng lạng”; có số bị cột đá thả xuống sông,ngôi nhà nguyện bị thiêu rụi.

Vào năm 1890,cơn bách hại lắng dịu, bà con tề tựu về và xây cất lại nhà nguyện với quy mô rộng lớn hơn trên phần đất tục danh là “Ðồng Dưa” nơi thánh đường hiện nay.

Tháng 9 năm 1912 Nhâm Tý, một cơn bão khốc liệt đã làm sập đổ ngôi nhà nguyện một lần nữa. Năm 1913, được sự trợ giúp của cố Quới, Cha sở Hà dừa, Cây vông, cùng với các ông Phan tấn Kim, Nguyễn Nhân, Nguyễn Thạch, bà con giáo dân hợp lực xây cất lại ngôi thánh đường theo lối kiên trúc Tây phương,với quy mô rộng lớn và chắc chắn hơn, với bộ sườn cấu kết bằng danh mộc,mái lợp ngói âm dương,tường bằng vôi gạch.Vì số giáo dân quá ít,đời sống vật chất khó khăn, nên công trình không thể hoàn thiện được. Ðến năm 1937, giáo dân hoàn thiện tháp tiền đàng với chiều cao 11m và đặt thánh Phanxicô Xaviê làm quan thầy.

Năm đình chiến 1954, Linh mục Phêrô Nguyễn thanh Quý từ Vườn Vỗng Quy Nhơn vào Nha trang và được ÐGM Piquet chỉ định làm cha sở Ðại Ðiền. Trong thời gian quản xứ, Ngài đã cho đại tu bổ lại ngôi thánh đường,thay mái ngói, bắn thêm chiều cao, nối thêm chiều rộng chiều dài. Ngoài ra, Ngài còn khuyến khích trồng dừa, đào ao nuôi cá, vét giếng. Sau 4 năm quản xứ, ngài trở về Quy Nhơn.

Năm 1987 – 2001: Lm Giuse Nguyễn Hoàng Kim. Trong thời gian quản xứ, Ngài đã xây cất một ngôi thánh đường mới, một nhà xứ 2 tầng, một nhà hội dài 20m, một nhà trẻ; tu bổ,sửa chữa nhà bếp, tường rào; lát đá xung quanh thánh đường. Sau một thời gian dài hoạt động tích cực cho giáo xứ, Ngài ngã bệnh và sức khoẻ ngày một yếu dần. Năm 1997, Ðức giám mục giáo phận Phaolô Nguyễn văn Hòa chỉ định Lm Phêrô Trần văn Ðiện làm phó xứ để giúp ngài.